In the article I present the fundamentals (the conception, the structure and the method) of universal philosophy of Bronisław Ferdynand Trentowski, the eminent Polish philosopher of romanticism. I show the origin of the idea of universalism and the difference between Trentowski’s method of differentiating identity and Hegel’s dialectics. In the last part of the article, Trentowski is revealed as a philosopher who united universalism of his philosophy with its national character.

Author: Starzyńska-Kościuszko Ewa Title: BRONISŁAW F. TRENTOWSKI – “POLISH HEGEL”, “POLISH SCHELLING” OR “POLISH KRAUSE” (Bronisław F. Trentowski – „polski Hegel”, „polski Schelling”, „polski Krause”) Source: Filo-Sofija year: 2005, vol:.5, number: 2005/1, pages: 125-138 Keywords: TRENTOWSKI, HEGEL, SCHELING, KRAUSE Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:In this article author wanted to answer a question: Is Trentowski an original thinker or Polish imitator of Hegel’s, Schelling’s and Krause’s philosophy? (...) Referring to existing settlements and analyses, author finds that Trentowski was the original thinker. He criticized and carried on a controversy with Hegel, Schelling and Krause. What is more, Trentowski always modified their ideas in a very creative way. (shrink)

The Polish philosophy of mathematics in the 19th century is not a well-researched topic. For this period, only five philosophers are usually mentioned, namely Jan Śniadecki, Józef Maria Hoene-Wroński, Henryk Struve, Samuel Dickstein, and Edward Stamm. This limited and incomplete perspective does not allow us to develop a well-balanced picture of the Polish philosophy of mathematics and gauge its influence on 19th- and 20th-century Polish philosophy in general. To somewhat complete our picture of the history of the Polish philosophy of (...) mathematics in those times, we here present the profiles of some lesser-known Polish Romantic philosophers of the 19th century, namely Karol Libelt, Bronisław Trentowski, and Józef Kremer. We discuss their contributions to the philosophy of mathematics and their metaphysical perspectives, and we also show how their metaphysical ideas have found some continuity in the studies of some Catholic philosophers. (shrink)

Artykuł zawiera rozważania na temat eseju Bronisława Trentowskiego pt. „Radykalizm polityczny” z 1843 roku. Rozważania autorki dzielą się na cztery części: 1. Samodzielność ludzi i ożywienie polityki – dwie główne cechy „radykalizmu politycznego”; 2. Lud u Trentowskiego: masa czy wielość różnych jednostek?; 3. Diagnoza „radykała politycznego” a dzisiejsza spolaryzowana demokracja 4. Zakończenie: „demokratyzm” jako „przychodzenie do swego uczucia”. Autorka zauważa, że Trentowski wypracował argumentację, która dzisiaj naturalnie narzuca się zwolennikom demokracji partycypacyjnej – jak choćby zarzut wobec liberałów takich jak (...) Benjamin Constant, że traktują wolność w sposób selektywny, dozwalając na nią w sferze prywatnej, ale już nie w sferze politycznej. Właśnie tę selektywność Trentowski zwie „półptakiem”. Ponadto argumentacja Trentowskiego pozwala uznać polityczną polaryzację za martwotę – „rządy rozumu” zamiast „rządów umysłu”. (shrink)

Although Gołuchowski was inspired mainly by Schelling, he was well acquainted with the views of other German idealist thinkers, including Hegel. Referring to Gołuchowski’s early works, as well as to his last book Dumania nad najwyższemi zagadnieniami człowieka (“Thoughts about the highest human issues”, published posthumously in 1861), I will discuss the main Hegelian motifs in his philosophy and their relationship to the Schellingian “basis” of his thought. I will also consider the main motifs of Gołuchowski’s critique of Hegel’s system (...) which can be treated – at least to some extent – as belonging to the revision of the assumptions of Hegelian absolute idealism made by such Polish adherents of Hegel’s philosophy as Trentowski, Libelt or Cieszkowski. (shrink)

Myśliciele polskiego romantyzmu, tworzący tzw. Filozofię czynu (A. Cieszkowski, B. Trentowski i J. M. Hoene-Wroński), powrócili de facto do koncepcji polityki wypracowanej już przez Arystotelesa, który sądził, że polityka jako część filozofii spełnia dwojakie funkcje: 1) poznawczą, gdy formułuje model doskonałego społeczeństwa, i 2) instrumentalną, gdy podaje wskazówki na temat działalności sprzyjającej utrzymaniu doskonałego ustroju. Myśliciele polscy uświadamiali sobie dobrze zarówno funkcję poznawczą i instrumentalną polityki. B. Trentowski sprecyzował te funkcje dobitnie. Funkcje poznawcze pełni filozofia polityki, która ustala (...) cele polityki. Natomiast funkcje instrumentalne polityki Trentowski rozszerzył i wzbogacił. Wyróżnił bowiem wiedzę o strategii politycznej, która ma określać metody, dzięki którym narody mogą się zbliżać do doskonałego ustroju, oraz cybernetykę jako sztukę politycznego sterowania masami i osiągania skutecznych zmian politycznych. Koncepcja cybernetyki jako umiejętności sterowania sprawami państwowymi stanowi ważny i oryginalny wkład polskiego romantyzmu do filozofii politycznej. (shrink)

Jerzy Braun (1901–1975) began as a scout activist, in subsequent years he became known as a politician, poet, prose writer, playwright, screenwriter, literary critic, philosopher, and theologian. In the inter-war years he founded and edited the periodicals Gazeta Literacka [Literary Gazette] and Zet, he also headed the Hoene-Wroński Society which propagated the thought of Józef Maria Hoene-Wroński. Under the Nazi occupation he founded and headed the underground organization Unia grouping Poland’s leading intellectuals. Unia propounded a universalistic program of integrating nations (...) and states whose outlines Braun had laid down before the war. Braun’s unionism theory, in which he strove for a harmonious combination of national and universal ideas, was based on 19th-century concepts developed by, among others, Bronisław Trentowski, August Cieszkowski and, of course, Józef Maria Hoene-Wroński. Imprisoned by the communists after the war, in the 1960s Braun attended the Vaticanum II sessions as an unofficial ecumenism expert. (shrink)

W artykule przedstawiam najważniejsze idee teorii jaźni B.F. Trentowskiego. Trentowski sformułował swą teorię w polemice z tymi filozofami, którzy jaźń utożsamiali wyłącznie z duszą. Jednostronnie spekulatywnym i kontemplacyjnym teoriom Kartezjusza, Fichtego i Hegla polski filozof przeciwstawi własna teorię jaźni jako „różnojedni” ciała i duszy i ich władz. Takie ujęcie jaźni, a także myśl Trentowskiego o konieczności wszechstronnego rozwoju wszystkich aspektów jaźni będzie prekursorska wobec współczesnych badań nad osobowością.

W artykule przedstawiam najważniejsze idee teorii jaźni B.F. Trentowskiego. Trentowski sformułował swą teorię w polemice z tymi filozofami, którzy jaźń utożsamiali wyłącznie z duszą. Jednostronnie spekulatywnym i kontemplacyjnym teoriom Kartezjusza, Fichtego i Hegla polski filozof przeciwstawi własna teorię jaźni jako „różnojedni” ciała i duszy i ich władz. Takie ujęcie jaźni, a także myśl Trentowskiego o konieczności wszechstronnego rozwoju wszystkich aspektów jaźni będzie prekursorska wobec współczesnych badań nad osobowością.

Jerzy Braun (1901–1975) began as a scout activist, in subsequent years he became known as a politician, poet, prose writer, playwright, screenwriter, literary critic, philosopher, and theologian. In the inter-war years he founded and edited the periodicals Gazeta Literacka [Literary Gazette] and Zet, he also headed the Hoene-Wroński Society which propagated the thought of Józef Maria Hoene-Wroński. Under the Nazi occupation he founded and headed the underground organization Unia grouping Poland’s leading intellectuals. Unia propounded a universalistic program of integrating nations (...) and states whose outlines Braun had laid down before the war. Braun’s unionism theory, in which he strove for a harmonious combination of national and universal ideas, was based on 19th-century concepts developed by, among others, Bronisław Trentowski, August Cieszkowski and, of course, Józef Maria Hoene-Wroński. Imprisoned by the communists after the war, in the 1960s Braun attended the Vaticanum II sessions as an unofficial ecumenism expert. (shrink)